Yüklemi bulunmayan cümlelerdir. Yargının ne olduğu okuyucunun yorumuna bırakılan cümlelerdir.
Örnek: "Karşımızda geniş ve yemyeşil bir ova... Onun tam ortasında küçük ama çok güzel bir göl..."
cümlelerinde yüklem yoktur. Üç noktalar yüklemin eksik olduğunu gösterir. Ancak biz cümlede "vardı, görünüyordu, bulunuyordu" gibi bir yargının verilmek istendiğini anlıyoruz. Öyleyse bu cümleler eksiltili cümlelerdir.
* İsim cümlelerinde yüklemi oluşturan ekfiilin bulanmaması da cümleyi eksiltili hale getirir.
Örnek:
"O bana senden daha yakın."
cümlesinde yüklem olarak düşünülen "yakın" sözü "-dır" ekfiilini açık olarak almadığı için cümle eksiltili sayılır. Çünkü biz, "-dır" ekfiili bulunmadığı için cümleye ayrı bir yüklem verebiliriz. Yukarıdaki örneğin sonunda "... yakın olmalı, yakın duruyor" gibi değişik yüklemler düşünebiliriz.
* Kimi sıralı cümlelerde birinci cümlenin yüklemi söylenmezse cümle yine eksiltili olur.
Örnek:
"Önce biraz ders, ardından top oynamaya gidildi."
cümlesinde "ders" sözü yargıya bağlanmamıştır. Ancak biz cümleye virgülden önce "yapıldı, çalışıldı" gibi bir yüklem getirebiliriz. Öyleyse okuyucunun yorumuna bırakılan bu cümle de eksiltilidir.
* Konuşmalarda çoğu zaman eksiltili cümleler kullanılır.
- Beni kim aradı?
- Arkadaşın. (eksiltili cümle)
- Saat kaçta?
- İki buçukta.(eksiltili cümle)
